In 1994 heeft de VWR, de Verpleegkundige Wetenschappelijke Raad, samen met het Centraal Begeleidingsorgaan voor de intercollegiale toetsing een rapport opgesteld over verpleegkunde en pijn. Hierin werd opgesteld dat de verpleging de zorg van patiënten met pijn moet coördineren.

 

Taken van de verpleegkundige bij pijnbestrijding:

• Signaleren
• Observeren
• Registreren
• Voorlichten
• Begeleiden

Hiervoor is een ruime kennis over pijnproblematiek en pijnbehandeling nodig. Dit vereist inzicht in de fysiologie van pijn, pijnbestrijding en de verpleegkundige aspecten van pijnbehandeling.

 

De verpleegkundige aspecten van pijnbehandeling: 

• Zorgen voor comfort (signaleren van bronnen van ongemak, comfort bevorderende maatregelen)
• Het bieden van afleiding (muziek, lezen)
• Het bewaken van de energiebalans (slaappatroon), beperken van omgevingsprikkels, aanmoedigen van perioden van rust/activiteit
• Huidstimulering (massage, warmte, koude)
• Aanbieden en toepassen van ontspanningsoefeningen (muziek, meditatie)Verpleegkundigen moeten op de hoogte zijn van de verschillende pijnmeetinstrumenten. Ook moeten ze aandacht hebben voor andere factoren die belangrijk zijn voor het inschatten van de pijnklachten van de patiënt. De verpleegkundige moet ook de patiënt en zijn naasten uitleg kunnen geven over pijn en de behandeling hiervan.

 

Signaleren, observeren & registreren van pijn

Voor optimale pijnbestrijding is het van belang om de pijn van de patiënt systematisch in kaart te brengen. Voorbeelden van methoden zijn observeren, signaleren, afnemen van pijnmetingen en een evaluatie. Pijnmetingen zijn hulpmiddelen waardoor de ernst van de pijn in kaart kan worden gebracht.

Nadat er een pijnreducerende interventie is ingezet, is het belangrijk om dit te evalueren. Er kan worden beoordeeld of dit voldoende is of dat de interventie moet worden bijgesteld.

 

Voorlichten

De arts neemt vaak de voorlichting over pijn en de pijnbehandeling op zich. De verpleegkundige gaat na of de informatie is begrepen en kan hierop inspelen door de uitleg te verduidelijken of net iets meer informatie te geven.

De verpleegkundige speelt een belangrijke rol bij therapietrouwheid en ziet toe op het gebruik van de voorgeschreven medicatie.

Het aanbieden van schriftelijke informatie ondersteunt de voorlichting, bijvoorbeeld een boekje of brochure. Ook moeten de naasten bij de voorlichting worden betrokken. Een goede voorlichting bevordert de therapietrouwheid en kan het effect van de pijnbehandeling positief beïnvloeden.

 

De voorlichting dient betrekking te hebben op:

• Het begrip pijn
• De soorten pijn
• De factoren die pijn kunnen beïnvloeden
• Het belang van het diagnosticeren van pijn
• De behandelmogelijkheden van pijn
• Het gebruik, de werking en bijwerkingen van medicatie
• Beoogde resultaten
• Pijnbehandeling
• Belang van therapietrouw
• De hulpverleners die (wanneer & hoe) ingeschakeld kunnen worden bij onvoldoende pijnbehandeling.

 

Begeleiding

De begeleiding van patiënten door verpleegkundigen bestaat voornamelijk uit:

• Actief luisteren
• Aanwezig zijn, serieus nemen, begrip tonen voor de pijnklachten
• Bieden van emotionele ondersteuning
• Wegnemen van angst
• Bieden van hoop
• Bieden van ondersteuning bij de besluitvorming voor de pijnbehandeling
• Geven van eerlijke voorlichting
• Ondersteunen van de naasten van de patiënt
• Corrigeren van onjuiste informatie